Zuivelfabrieken Bolsward

(Boalsert)

Zuivelfabriek "Hollandia",1893-heden"Hochwald", Harlingerstraatweg 65

In 1893 werd de zuivelfabriek "Hollandia" opgericht aan de Witmarsumervaart.
De eerste steen werd gelegd door Jan Maurits Hummelinck. Zijn vader had in Vlaardingen in 1882 zijn eerste Hollandia condensfabriek geopend. Hij stichtte steeds meer fabrieken en in 1913 hoorden al 19 bedrijven tot dit concern. De fabriek maakte aanvankelijk een groot assortiment aan producten. Er was o.a. een complete boterafdeling, een kaasmakerij en verdere bedrijvigheid zoals een timmerplaats, een drukkerij en zelfs een gymnastieklokaal voor het personeel. Het belangrijkste waren de afdelingen voor het maken van condensmelk en blikverpakkingen (In warme landen was er behoefte aan houdbare melkproducten). Daarin werd de fabriek geleidelijk marktleider. In 1929 wordt de fabriek overgenomen door de Nestlé (de naam blijft "Hollandia") In 2006 neemt het Duitse concern Hochwald het gehele bedrijf over.

Briefkaart zuivelfabriek Bolsward 1911.

Uitgave: Joh. Tolsma.

Ongelopen, tulp, briefkaart zuivelfabriek Bolsward.

Uitgave: Fa. Wed. M. H. Ridder.

Zuivelfabriek "KNM", 1883-1961, Snekerstraat

De eerste twee fabrieken die onder de KNM (opgericht in Amsterdam) werden gesticht in 1883 waren Bolsward en Sneek. De vestigingsplaats van de KNM werd in 1888 verplaatst naar Harlingen en in 1893 naar Leeuwarden. Ook stichtte het concern fabrieken in Oosterlittens(1889), Oudega (1890) en Wommels (1891). De fabriek was vooral gericht op de productie van kaas (Goudse en Edammer kaas). In 1919 kwam het grootste deel van de aandelen in het bezit van nv Hollandia waardoor de beide grote fabrieken in Bolsward tot hetzelfde concern gingen behoren. De KNM fabriek sloot in 1961. In 1990 is het complex gesloopt.

Briefkaart 1906 zuivelfabriek Bolsward.

Uitgave: Fa. Wed. M. H. Ridder, Bolsward.

Zuivelschool

(Suvelskoalle)

Zuivelschool Bolsward 1904-1975 Sneekerstraat 11

In Bolsward hebben twee zuivelscholen gestaan. De eerste werd opgericht in 1889 en had in eerste instantie een duaal karakter: zowel traditionele, handmatige technieken van zuivelproductie werden aangeleerd als nieuwe, mechanische productieprocessen. Toen bleek dat de opleiding onvoldoende aansloot op de vraag vanuit het bedrijfsleven, werd besloten een nieuwe opleiding op te zetten. Het gebouw van de eerste school werd in 1901 verkocht. De nieuwe school werd op 1 oktober 1904 in Bolsward     
De opleiding aan de nieuwe zuivelschool was bedoeld voor leidinggevenden in de zuivelindustrie. Aan het einde van de 19de eeuw was door de verplaatsing van de zuivelverwerking van de boerderijen naar de fabrieken grote vraag naar breed opgeleide leidinggevenden. Het onderwijs op de tweede school
was mede daarom grotendeels theoretisch. Naast lessen over zuivelbereiding, stonden vooral vakken als bacteriologie, scheikunde, wiskunde, handelsrekenen, Frans, Engels en Duits op het programma. Praktijkonderwijs was tot de jaren zestig slechts een klein onderdeel van het studieprogramma. Studenten deden hun praktijkervaring op vóór zij naar de school kwamen; enige jaren werkervaring (vanaf de jaren vijftig een jaar) in een zuivelfabriek was een strenge toelatingseis. Een groot deel van de afgestudeerden werd directeur van een zuivelfabriek. Na de Tweede Wereldoorlog waren door schaalvergroting minder zuiveldirecteuren nodig. De zuivelschool verbreedde zich daarom in 1963 tot een opleiding levensmiddelentechnologie. Studenten konden naast zuivel nu kiezen voor richtingen als conservenindustrie en bierbrouwerij. In 1973 werd een middelbare opleiding (mbo) aan de school toegevoegd. Om het toenemende aantal studenten de ruimte te geven, vonden verschillende uitbreidingen plaats. Zo werd in 1979 een nieuwe ‘proeffabriek’ geopend. Hier konden productielijnen van verschillen industrieën worden nagebootst. Schaalvergroting betekende uiteindelijk het einde van de zuivelschool in Bolsward. De school fuseerde in 1986 onder druk van het Haagse concentratiebeleid met de Hogere Landbouwschool in Leeuwarden. 

Ansichtkaart Zuivelschool Bolsward 1939.

Uitgave: Firma M. H, Ridder, Bolsward.

Ansichtkaart zuivelschool Bolsward 1906

Uitgave: K. Falkena, Bzn, Bolsward.

Ansichtkaart Zuivelschool Bolsward.

Uitgave: Fa. K. Falkena Bz, Boekhandel, Bolsward.